Duurzaamheid

Heel Nederland moet verduurzamen. Duurzaamheid raakt daarom veel verschillende onderwerpen; van voedselverspilling en hergebruik tot energieopwekking. 

Andere perspectieven:

Bekijk de innovaties in verschillende maatschappelijke thema’s

Innovaties uit verschillende creatieve perspectieven in het thema Duurzaamheid:

Fietssnelweg

Met de fiets naar het werk: heel veel Nederlanders doen het. Maar door de stad, drukte op de fietspaden of gevaarlijke kruispunten kiest niet iedereen voor de fiets. Met een fietssnelweg worden die problemen verholpen: op een fietssnelweg zijn namelijk, net zoals op een autosnelweg, geen kruisingen en heb je altijd voorrang. Je fietst dus een stuk veiliger en sneller naar je bestemming. De provincie Gelderland heeft onderzocht of mensen door deze snelwegen ook daadwerkelijk de auto thuis laten. Dit onderzoek laat zien dat tijdens de ochtendspits gemiddeld 50 automobilisten besluiten om te gaan fietsen door het bestaan van de fietssnelweg. De elektrische fiets doet het goed op de fietssnelwegen met een aandeel van ongeveer 30%.

Groente en fruit brandmerken

Veel groenten en fruit worden in plastic verpakt en zo verkocht in de winkel. Veel consumenten vinden dit verspilling van het plastic en merken terecht op dat het verkopen van biologisch fruit en groente in plastic redelijk tegenstrijdig is. Het bedrijf Eosta laat zien dat dit ook anders kan. Zij brandmerken de stukken groente en fruit. Met een laser wordt het pigment uit de schil gehaald, waardoor het merk zichtbaar op. Het gebrandmerkte stuk groente of fruit kan nog gewoon gegeten worden. Met deze vorm van natural branding wordt plastic bespaard en kost bovendien niet meer dan het verpakken in plastic, waardoor het voor de supermarkten ook een goede oplossing. De methode blijkt niet voor ieder stuk groente of fruit geschikt; van citrusvruchten als mandarijnen, sinaasappels en citroenen herstelt de schil zich waardoor het merk na verloop van tijd niet meer zichtbaar is.

Too Good To Go

Tijdens een restaurantbezoek zag de Deen Thomas Momsen tot zijn schrik aan het eind van de avond alle restanten van het buffet in de prullenbak gegooid worden en dacht: ‘Dit zou toch anders moeten kunnen?’ En zo geschiedde: Too Good To Go begon halverwege 2015 als website – en later als app – waarop gebruikers eten dat anders de vuilnisbak in zou gaan met korting kunnen kopen bij (afhaal)restaurants, bakkers en cafés.
Het concept, opgericht in Denemarken en inmiddels ook actief in Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Noorwegen, Zwitserland en nu ook in Nederland, wil het voor consumenten mogelijk maken om tegen lage prijzen goed eten te kopen dat anders zou worden weggegooid. De klanten besparen tegelijkertijd geld op goede voeding terwijl de deelnemende bedrijven extra verdienen aan producten die ze anders zouden moeten verspillen.

NoFoodWasted

Jaarlijks wordt één derde van het geproduceerde voedsel in Europa weggegooid. Om dit tegen te gaan, is het platform NoFoodWasted opgezet. Met de app kunnen consumenten zien welke producten in winkels of horecazaken in de buurt bijna over datum zijn en anders weg worden gegooid. Zij kunnen deze producten dan meenemen voor een gereduceerde prijs.
Tot nu toe zijn de reacties erg positief. Ondanks dat het de ondernemers iets meer moeite kost omdat ze deze producten in moeten scannen, krijgen ze zo wel nieuwe mogelijkheden om producten die bijna over datum zijn toch te verkopen. Op deze manier komt er ook meer traffic naar de winkel of horecazaak. Bovendien kunnen de ondernemers via een programmadashboard zien hoe goed ze bijdragen aan het reduceren van voedselverspilling. Ook consumenten zijn enthousiast. Ze dragen een steentje bij aan het tegen gaan van voedselverspilling én zijn zo ook nog goedkoper uit.

Wit asfalt

Lichtgekleurd asfalt op wegen levert een energiebesparing van miljoenen euro’s op. Het witte asfalt heeft hetzelfde effect als het aandoen van je groot licht: je kan opeens een heel stuk verder vooruit kijken. Hierdoor is er tot wel 50% minder verlichting nodig. In tunnels, waar 24 uur per dag licht brandt, is er nog veel meer besparing te behalen. Door te besparen op verlichting kan de CO2 uitstoot en de opwarming van de steden gereduceerd worden. Omdat het lichte asfalt zorgt voor beter zicht, draagt het ook nog eens bij aan de verkeersveiligheid. Weggebruikers zijn beter te zien door anderen en zien ook beter waar ze zelf rijden.

Bovendien wordt het lichtgekleurde asfalt vijf tot tien graden minder warm dan het donkere asfalt, waardoor er ook minder schadelijke stoffen vrij komen én gaat het jaren langer mee dan donker asfalt.

Eikeltjeskachel

Jaarlijks zorgen de ruim 200.000 eikels die van de bomen vallen voor overlast in de gemeente Sint Anthonis. Deze werden altijd al geraapt door de gemeente, maar nu is er een duurzame oplossing bedacht voor dit ‘afval’. Door de eikels te drogen en vervolgens te verbranden in een speciale kachel, komt er warmte vrij. De eikeltjeskachel zet de warmte om in energie, waardoor dit als vervanging van de gaskachel gezien kan worden. In de gemeentewerf zorgt de eikeltjeskachel ervoor dat de gaskraan inmiddels al een tijd dicht zit. Het gebouw wordt volledig verwarmd door de eikeltjeskachel. Bijkomend voordeel is dat het niet alleen duurzamer is, maar ook kosten besparend. Er wordt daarom gekeken of deze speciale kachel op meer locaties aan het werk kan. Er zijn al meerdere gemeentes die zich gemeld hebben in Sint Anthonis om alles te weten te komen over het verbranden van eikels.

Citrusschillen omtoveren tot grondstoffen

Jaarlijks wordt er ongeveer 250 miljoen kilo aan citrusschillen weggegooid in Nederland. Het grootste deel van dit afval gaat rechtstreeks de verbrandingsoven in, waarbij ook nog eens schadelijke, ongewenste stoffen worden geproduceerd. Sytze van Stempvoort bedacht hier met zijn bedrijfje PeelPioneers een oplossing voor. Zij hebben een proces ontwikkeld dat citrusschillen omzet in voornamelijk twee bruikbare grondstoffen: etherische oliën en citruspulp. De methode is lange tijd getest in een lab en na een succesvolle pilot is het bedrijf sinds een aantal jaar ook daadwerkelijk bezig met het omzetten van afval in bruikbare stoffen. De etherische oliën worden gebruikt in verschillende voedingsmiddelen zoals frisdranken en producten van de (banket)bakker, maar ook in schoonmaakmiddelen en cosmeticaproducten. De citruspulp wordt verwerkt als bijvoeding voor dieren. In de toekomst zijn ze van plan nog meer grondstoffen uit de citrusschillen te halen.

Kweken op koffiedik

De kelderruimte van een Rotterdams zwemparadijs dat een aantal jaren geleden is gesloten is omgetoverd tot een kwekerij van Oesterzwammen. En dit is niet zomaar een kwekerij, maar eentje die werkt met duurzame materialen. De voedingsbodem voor de zwammen bestaat namelijk uit koffiedik en koffieschilletjes die het restant zijn van kopjes koffie in horecazaken. De koffie drab wordt met een bakfiets opgehaald bij de lokale horecazaken, om vervolgens verwerkt te worden in de kwekerij. De rest van het recept: een beetje gemalen kalk en paddestoelenbroed. Het mengen gebeurt met de hand in grote bakken. Zodra de inhoud wit wordt (lees: gaat schimmelen) worden de zakken naar één van de koelere kweekkamers verderop in het zwemparadijs verplaatst. Daar duurt het nog een aantal weken voordat de oesterzwammen ontspruiten, waarna ze verkocht worden en gebruikt worden in verschillende smakelijke recepten. Tevens helpen ze nu mensen bij het realiseren van een kwekerij in hun eigen stad!

Waste Shark eet zwerfafval

Met het bedenken van de Waste Shark wil RanMarine een bijdrage leveren aan het opruimen van plastic soep die in de wereldzeeën rondzwerft. De bedenker van de Waste Shark heeft een aantal prototypes gemaakt en deze rond laten ‘varen’ in de haven van Rotterdam. De afvalhaaien eten als het ware het zwerfvuil op. Het apparaat, dat nagenoeg zo groot is als een personenauto, heeft een open ‘mond’ die zich 35 onder het wateroppervlak bevindt waardoor deze afval op kan nemen. De bijna 500 kilo afval die de Waste Shark aan kan wordt vervolgens verwerkt.

Naast afval opruimen zitten er ook sensoren op het apparaat die verschillende dingen in het water kunnen meten, zoals de temperatuur, het zuurstofgehalte of de waterdiepte. Hiermee kan de kwaliteit van het water bepaald en verbeterd worden.

Church on a cloud

In 2011 schreef duurzaamheidsplatform Nudge een prijsvraag uit met de naam Holy Warming. Er werd gezocht naar een duurzame manier om de Sint Bavo Kathedraal in Haarlem te verwarmen. Het kost veel geld en energie om een kathedraal warm te krijgen en de pastoor had het idee dat dit ook anders kon. De Roosendaalse architect Geert van der Aa kwam met het winnende idee: hij stelde voor om de verwarming van de kerk te regelen door in de kelders een datacenter van een bedrijf te huisvesten. Een datacenter gebruikt veel stroom om te koelen en stoot tegelijk warmte uit als afval. De warme lucht die van deze computers afkomt, kan worden gebruikt om de kathedraal op een aangename temperatuur te brengen. Tegelijk wordt de koude lucht uit de kathedraal gebruikt om de computers te koelen. Een win win situatie dus.